Eurasian Art & Humanities Journal

BATI ANADOLU’DA YÖRÜKLERİN AHİ TEKKELERİYLE İLİŞKİLERİ ÜZERİNE BAZI ÖRNEKLER

2025-03-28T18:37:10+00:00

Anadolu’da geleneksel konar-göçer hayat tarzını devam ettiren yörükler, yaşam tarzları ve toplumsal yapıları ile farklılıklar gösteren bir toplumsal gruptur. Çalışma dönemimizle alakalı olarak Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde önemli roller oynayan bu gruplar birçok beylik ve devletin kuruluşunda yer almışlardır. Hareketli yaşam tarzlarının yanında toplumsal olaylarda ve siyasi iktisadi birçok faaliyetin içerisinde de belirgin roller oynamışlardır. Bilhassa Selçuklunun son dönemlerinde bilhassa da Moğol istilasının önünden kaçan Türkmenlerin de Anadolu’ya sığınmasıyla bu grupların yerleştirilmesi ve hayat tarzlarını devam ettirebilmeleri önemli bir mesele olarak ortaya çıkmıştır. Moğol istilasıyla birlikte Anadolu’da ortaya çıkan asayişsizlik ve karmaşa ortamında askeri yetenek ve gelenekleriyle bu Türkmen grupları siyasi odakların ilgisini çekmiştir. Lakin merkezi otoritenin ortadan kalkmasıyla gelişen güvensizlik ortamı aynı zamanla üretim ve pazarlama alanlarında da kendini göstererek günlük hayatın devamında başka problemleri de beraberinde getirmiştir. Bir esnaf teşkilatı olarak nitelendirebileceğimiz Ahi teşkilatı şehir ve kasabalarda daha etkili olmakla birlikte hem beylikler döneminde hem de Osmanlı döneminde yörükler içerisinde de etkili olmuştur. Yörüklerin farklı meslekleri öğrenmeleri ve iskân edilmeleri temel hedef halinde görülse de ahi teşkilatı ortak üretim ve tüketim anlayışı geliştirme yani ortak bir dünya fikrinin geliştirilmesinde de etkili olmuştur. Çalışmada yörüklerin ahi teşkilat ve tekkeleriyle olan ilişkileri örnekler üzerinden değerlendirilecektir.

HITTIN SAVAŞI’NDA EYYÛBÎ ORDUSU VE STRATEJİSİ

2025-03-25T18:01:54+00:00

Bu makale, Selâhaddin Eyyûbî’nin Haçlılara karşı yürüttüğü askeri ve siyasi mücadeleyi ele almakta, özellikle 1187 Hıttin Savaşı’nın Haçlı Seferleri üzerindeki etkisini analiz etmektedir. 12. yüzyılın son çeyreğinde, Kudüs Krallığı’nın iç çekişmeler ve istikrarsız yönetim nedeniyle zayıfladığı, Selâhaddin’in ise bu durumu fırsata çevirerek Müslüman dünyasını birleştirdiği görülmektedir. Makalede, Selâhaddin’in diplomatik hamleleri, askeri stratejileri ve ordusunun yapısı detaylı bir şekilde incelenmektedir. Selâhaddin’in hareketli süvari birliklerine ve atlı okçulara dayalı savaş taktikleri, Haçlı ordularının ağır zırhlı yapısına karşı büyük bir avantaj sağlamıştır. Sahte ricat (geri çekilme) taktikleri, su kaynaklarını kontrol etme ve düşmanı psikolojik olarak yıpratma stratejileri, Hıttin’deki zaferin temel taşlarını oluşturmuştur. Bu zafer, yalnızca bir meydan muharebesi değil, aynı zamanda Haçlıların bölgedeki hâkimiyetini sarsan ve Kudüs’ün fethinin önünü açan kritik bir dönüm noktasıdır. Makalede ayrıca, Selâhaddin’in ordusunun etnik çeşitliliği, Haçlı ve İslam kaynaklarındaki farklı anlatımlar ve savaşın askeri boyutu ele alınmaktadır. Son olarak, Selâhaddin’in zaferinin Orta Çağ İslam dünyasında nasıl bir yankı uyandırdığı, Haçlı Seferleri’nin gidişatını nasıl değiştirdiği ve Kudüs’ün fethi sonrası hoşgörülü yönetimi değerlendirilerek, onun tarihteki önemli liderlerden biri olarak konumlanışı tartışılmaktadır.

SELÇUKLU HANEDAN ÜYESİ İBRAHİM YINAL VE HÂKİMİYET BÖLGESİ HEMEDAN

2025-03-25T18:02:41+00:00

Selçuklu Hanedanı'nın önemli üyelerinden biri olan İbrahim Yinal, dönemin siyasi ve askeri dinamiklerine önemli katkılarda bulunmuş bir figürdür. İbrahim Yinal’ın hayatı ve Hemedan bölgesindeki hâkimiyeti, Selçuklu İmparatorluğu'nun genişlemekte olan sınırlarında stratejik bir rol oynamış ve bölgesel yönetimi ile imparatorluğun geleceği üzerinde etkiler yaratmıştır. Hemedan bölgesinin hâkimiyeti, Selçuklu Devleti'nin bu topraklar üzerindeki denetimini pekiştirmeye yardımcı olmuş, aynı zamanda bölgesel güvenliği sağlamada önemli bir adım olmuştur. Bu bölgenin yönetimi, Selçuklu İmparatorluğu'nun Batı’ya doğru ilerleyişinde hayati bir rol oynamıştır. İbrahim Yinal'ın Hemedan'daki hâkimiyeti, Selçuklu'nun güç ve nüfuzunu artıran bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Sonuç olarak, Selçuklu Hanedanı'nın üyesi İbrahim Yinal, Hemedan’daki hâkimiyetini başarılı bir şekilde sürdürerek hem devletin askeri hem de idari gücüne katkıda bulunmuş, bu sayede Selçuklu İmparatorluğu'nun bölgedeki varlığını pekiştirmiştir.

TÜRKİSTANLI GÖKBİLİMCİLER HABEŞ EL-HÂSİB VE FERGÂNÎ, ASTRONOMİ ANLAYIŞI VE ASTRONOMİYE ETKİLERİ

2025-03-28T18:34:37+00:00

Türkistanlı Habeş el-Hâsib ve Fergânî, 9. yüzyılda yaşamış İslâm âlimlerindendir. İki âlim de dönemin astronomi alanında etkisi olan astronom Batlamyus’dan etkilenmişlerdir. Batlamyus’un astronomi eserini incelemişler ve geliştirmişlerdir. Bu eserde yazılan düşüncelere, katıldıkları ve katılmadıklarını dile getirmişlerdir. Gözlemler yapmışlar ve bu gözlemleri kaleme almışlardır. Dönemin astronomi çalışmalarına katılmışlar ve bu çalışmalarla İslâm astronomisinin gelişmesinde yardımcı olmuşlardır. Yazdıkları eserler diğer âlimler tarafından da okunmuştur. Yazılan bu eserler Avrupa’da farklı dillere çevrilip basılmıştır. Bu âlimlerin eserleri sadece kendi dönemlerinde değil, kendilerinden sonraki dönemlerde de okunmuş ve istifade edilmiştir. Matematik ve astronomi alanlarında yeni terimler ve bilgiler ortaya çıkarmışlardır. Bu yazıda bu iki âlimin hayatları, eserleri ve etkileri incelenmiştir.

TÜRK HALK OYUNLARININ SAHNELENMESİ SÜRECİNDE MÜZİK İCRALARININ GELENEKSEL BİÇİMDEN STÜDYO KAYDINA EVRİLMESİ VE HALK OYUNLARI MÜZİKLERİNE ETKİLERİ

2025-04-23T02:25:17+00:00

Halk oyunlarının sahnelenmesi sürecinde müzikal icralar gelenekteki gibi canlı performans şeklinde karşımıza çıkarken, teknik imkânların da oluşması ile birlikte ortaya stüdyoda kaydedilen ve farklı platformlarda sergilenmek üzere halk oyunları performansları için kullanılan kayıt müzik kavramı ortaya çıkmıştır. Bu noktada canlı icra ve kayıtla yapılan icralar olmak üzere iki farklı uygulama modeli oluştuğu görülmektedir. Her iki modelin kullanıldığı ortamlar, kullanılma ya da tercih edilme sebepleri, olumlu olumsuz farkları nelerdir sorularına cevap bulmak amaçlanmıştır. Halk oyunları müzikleri ile alakalı geçmişi bulunan tecrübeli kişiler ile görüşmeler sonucu elde edilen veriler değerlendirilerek halk oyunları performanslarında icra edilen canlı müzik icrası ile stüdyoda kaydedilen müzik icrası arasındaki farkların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Halk oyunları alanında eğitici-koreograf, müzik düzenleyici – aranjör ve müzisyenlik yapmış on beş (15) kişi ile yapılan yarı açık kişisel görüşmeler çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Çalışmada veriler nitel araştırma ve yarı açık görüşme yöntemleri kullanılarak elde edilmiştir. Dans, oyun ve halk oyunları kavramları araştırılıp, Türk Halk Oyunlarının sahnelenme süreci ile ilgili literatür çalışması yapılmıştır. Stüdyo icrası esnasında tercih edilen enstrümanlar, müzisyenler ve müziklere olan yaklaşım sorgulanarak, kayıt icra ile canlı icra arasındaki farkların neler olduğu ve bu farkların nedenleri ile etkilerinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Elde edilen veriler gerekçeleri ile birlikte olumlu ve olumsuz olmak üzere canlı icra ve stüdyo icrası olarak iki alt başlık altında ele alınmıştır.

GÜNGÖR DİLMEN’İN MİDAS’IN KULAKLARI ADLI OYUNUNU KAMUOYU ETKİSİ BAĞLAMINDA OKUMAK

2025-04-06T17:07:57+00:00

İnsanın herhangi bir davranış yaptığında mensup olduğu çevrenin davranışı nasıl değerlendireceğine dair farkındalık içinde olması birçok bilim disiplini tarafından araştırılmaktadır. Doğası gereği toplumsallaşmak mecburiyetinde olan insanı toplumsallaşma sürecinde bekleyen en önemli tehlike özgünlüğünü yitirmesidir. Bu noktada insanın özgünlük ve özgürlüğü bağlamında karşımıza çıkan sorun toplumsal görüşlerin veya kamuoyu kanaatlerinin insan üzerinde nasıl etki yaptığıdır. Çevremizde sürekli değişen, insanın tutum ve davranışını etkileyebilen kanaatlerin toplamı olarak isimlendirebileceğimiz kamuoyu kavramı terminolojik olarak toplumsal normların insanın düşünce ve davranışları üzerindeki etkileriyle temellendirilmeye çalışılmaktadır. Bunun nedeni de insanın yaşadığı çevrenin genel kanaatlerine karşı duyarlı olmasıdır. Sevgi, başarı, önemsenme gibi duygusal ihtiyaçların karşılandığı toplumsallaşma sürecinde çevreyle yaşanan iletişimin dengede olması için insanın fedakârlık yapması gerekmektedir. İnsan duygusal ihtiyaçlarını karşılarken çevrenin insandan beklediği en önemli unsur toplumsal kanaatlere uygun davranmasıdır. Kamuoyu kavramının insanlar üzerinde önemli etkilerinin olması kitlelerin yapay olarak oluşturulan kamuoyu sayesinde yönlendirilebileceği tartışmasını gündeme getirmektedir. Bu bağlamda iktidar sahiplerinin tarih boyunca güç kullanarak ya da üretilen kamuoyu sayesinde toplumu yönlendirmeyi başardıklarını söylemek mümkündür. İktidar ve kamuoyu etkileri bağlamında iletişim biliminin en bilindik doğrularından biri olan insanların kamuoyu kanaatlerine uygun davrandıkları bilgisi Midas’ın Kulakları adlı oyunda aranmaya çalışılmaktadır. Bu makalede tanrıların ve kralların dahi kamuoyu kanaatlerine uymak zorunda kalmasını masalsı bir dille anlatan oyun metninden seçilen metin bağlantı odaklarında kamuoyu etkilerinin oyun karakterleri üzerindeki etkileri kavramsal olarak ele alınacaktır. Kamuoyu kavramı birçok akademik disiplinin ilgi alanına girdiğinden her disiplin tarafından kendine özgü tanımlamaları yapılmıştır. Üzerinde mutabık kalınan bir tanımlaması bulunmaması nedeniyle kamuoyunun sözcüğünün etimolojisi hakkında bilgi verilecektir.