Çok uluslu şirket- Uluslararası örgütler- Doğrudan yabancı yatırım
Özet
Şirketlerin yatırım için cazip şartlara sahip ülkelerde üretim ya da hizmet sunması onları çok uluslu şirket haline getirmektedir. Bir şirketin bağlı olduğu ülke sınırları dışında yatırım kararı alması firma için karlı olmakla birlikte ekonomik ve siyasi belirsizlikleri de beraberinde getirir. Özellikle maliyetlerin düşük olduğu gelişmekte olan ülkelerde söz konusu belirsizlikler çok daha fazladır. Şirketlerin yabancı sermayeye özel teşvik veren ve başta işgücü olmak üzere maliyetlerin nispeten düşük olduğu gelişmekte olan ülkelerde yatırım kararı alırken bu belirsizlik ve riskleri de göz önünde bulundurmaları gerekmektedir. Bu çalışmada öncelikle çok uluslu şirketlerin başka ülkelerde yatırım yapmalarının sebepleri incelenmiş, dünya ticareti açısından bu şirketlerin yaptıkları doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının önemi vurgulanmıştır. Daha sonra ise İkinci Dünya Savaşı’ ndan sonra ortaya çıkan uluslararası ekonomik örgütlerin çok uluslu şirketler lehindeki politika ve projeleri ortaya konmuştur. Çalışmanın amacı çok uluslu şirketler özelinde hizmet veren uluslararası ekonomik örgütleri tespit etmek ve bu örgütlerin çok uluslu şirketler lehinde nasıl hizmet verdiklerini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Dünya Bankası’ na bağlı iki kuruluş olan Uluslararası Finans Kurumu (IFC) ile Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA)’ nın çalışmalarına değinilmiştir. IFC’ nin çok uluslu şirketlere nasıl finansman kolaylığı sağladığı ve MIGA’ nın risk ve belirsizliklere karşı bu şirketlere nasıl bir garanti sağladığı açıklanmış, bunun ekonomik sonuçları tartışılmıştır.
