Türkiye’de Nüfusun Mekansal Dağılımında Kıyı Alanları

Özet

Kıyılar kara, su ve hava ekosistemlerinin birleşme alanıdır. Farklı ekosistemlerin karşılaşma alanı olması kıyı alanlarının sahip olduğu doğal ortam potansiyelini arttırmakta; bu durum beşeri faaliyetlerin kıyı alanlarında yoğunlaşması ve çeşitlenmesine neden olmaktadır. Türkiye üç etrafından denizlerle çevrili, 8.333 km. toplam kıyı uzunluğu sahip, kıyı kavramının büyük önem taşıdığı bir ülkedir. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de kıyı alanları beşeri ve ekonomik faaliyetlerin odak noktaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmamızda ülkemizde nüfusun mekânsal dağılımında kıyı alanlarının yeri ve öneminin ortaya konulması, kıyı alanları üzerindeki nüfus baskısının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle kıyı illerinde yer alan nüfus ele alınmış; daha sonra mekânsal ölçek daha da daraltılarak kıyı ilçelerinde nüfusun dağılımı sorgulanmıştır. Ülke yüzölçümünün az bir bölümünü teşkil eden kıyı alanlarının, ülke nüfusunun büyük bir bölümüne ev sahipliği yapmakta olduğu gerçeği ortaya çıkmıştır. Bu durum kıyı alanları üzerindeki kullanım baskısını her geçen gün arttırmaktadır. Kıyılardan yararlanma biçimleri, kıyı miktarının arttırılamaz olması nedeniyle zamanla birbiriyle çatışır duruma gelmiş; bu durum doğal kaynak kayıplarını, birçok sorunu da beraberinde getirmiştir. Gerek dünyada gerekse ülkemizde kıyı alanlarında ortaya çıkan birçok sorunun temelinde kıyı alanlarının aşırı nüfuslanması gerçeği yatmaktadır. Bu bağlamda ülkemizdeki mevcut durumun ortaya konulması araştırmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Araştırmamızda Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yararlanılmış; veri tabanı ve data yapısının oluşturulmasında ArcGIS 10.3 yazılımı kullanılmıştır.