ETİK İKLİMİN İŞ TATMİNİ VE İŞTEN AYRILMA NİYETİNE ETKİSİNDE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN ARACI ROLÜ: BİR HOLDİNGİN YÖNETİCİLERİNE YÖNELİK ARAŞTIRMA

Özet

Etik iklim, çalışan davranışlarına yön verebilecek bir yapıya sahip olması ve gerek olumlu,
gerekse de olumsuz çalışan çıktılarıyla anlamlı ilişkisi sebebiyle literatürde birçok araştırmaya
konu olmuştur. Yapılan çalışmaların önemli bir kısmında etik iklimin; örgütsel performans,
entelektüel sermaye, yöneticiye güven, iş tatmini, örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve bireysel
performans üzerinde anlamlı ve olumlu etkilere sahip olduğu görülmüştür. Öte yandan pozitif
etik iklim algısının kişilerarası çatışma, duygusal tükenme, işten ayrılma niyeti, işe
devamsızlık ve rol stresi gibi davranışları azalttığına dair bir takım bulgular da ortaya
konulmuştur. Görüldüğü gibi etik iklimin pozitif veya negatif anlamda birçok değişkenle
ilişkisi incelenmiştir. Bununla birlikte araştırma konumuzu da oluşturan etik iklimin iş tatmini
ve işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolünü ele alan çalışma sayısı
oldukça kısıtlıdır. Bu araştırmanın diğer bir ayırt edici özelliği ise, doğrudan yöneticilere
yönelik olmasıdır. Bilindiği üzere gerçekleştirilen araştırmaların önemli bir kısmı çalışanlara
yönelik olmakla birlikte doğrudan yöneticileri hedef alan çalışmalara oldukça az
rastlanılmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı da, etik iklimin yöneticilerin iş tatmini ve işten
ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolünü ortaya koymaktır. Bu kapsamda
söz konusu etkinin ve ilişkinin ortaya konulması için bir holdingin Ankara’da bulunan
merkezindeki yöneticilere yönelik olarak ampirik bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu
araştırma sonucunda elde edilen bulgulardan etik iklim ile hem örgütsel bağlılık, hem de iş
tatmini arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki; etik iklim ile işten ayrılma niyeti arasında ise
negatif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca etik iklimin; örgütsel bağlılık, iş
tatmini ve işten ayrılma niyetinin önemli bir kısmını açıkladığı da görülmüştür. Örgütsel
bağlılığın aracılık rolünü tespit etmek amacıyla çalışmada iki ayrı model oluşturulmuştur.
Birinci modele göre örgütsel bağlılığın; etik iklimin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde
aracılık etkisi bulunmamaktadır. İkinci modele göre ise örgütsel bağlılığın, etik iklimin iş
tatmini üzerindeki etkisinde tam bir aracı etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir.