ÖRGÜT İKLİMİ VE İŞYERİNDE PSİKOLOJİK YILDIRMA DAVRANIŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Özet

Günümüzde iş dünyası, kültürel ve sosyal değişimlerin hızlı bir şekilde yaşandığı, rekabet
duygusunun yoğun olarak algılandığı bir durum sergilemektedir. Yaşanan bu hızlı değişim, örgüt içinde bireysel performansın öne çıkmasına ve çalışanların işlerini koruyabilmek için
büyük çabalar harcamasını gerektirmektedir. Çalışanların harcadığı çaba, örgüt içinde rekabet
hırsını daha da artırdığı için örgüt içi çatışmalar artmaktadır. Yaşanan bu çatışmalar kimi zaman
örgüt performansını artırdığı için olumlu görünürken, kimi zamanda çalışanlar arasında çok
ciddi, olumsuz davranışların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çalışma hayatında görülen bu
olumsuz davranışların başında yabancı yazında mobbing adı verilen psikolojik yıldırma
gelmektedir. Psikolojik yıldırma bir veya birkaç kişi tarafından, diğer kişi veya kişilere,
sistematik biçimde düşmanca ve ahlak dışı uygulamalar olarak tanımlanmaktadır
(Leymann,1996). Bu şekilde kişinin kendini savunmasız hissedip yalnızlaştırılması
amaçlanmaktadır. Özellikle rol çatışmasının yüksek, işle ilgili kararlara katılma düzeyinin
düşük, örgütsel bağlılığın zayıf ve örgüt iklimi algısının olumsuz olduğu iş ortamında psikolojik
yıldırmanın yoğun olarak yaşandığı düşünülmektedir. Bu doğrultuda ilkokul ve ortaokullar da
görev yapmakta olan öğretmenin örgüt iklimi algıları ve psikolojik yıldırma davranışları
arasındaki ilişki araştırılmıştır. Ayrıca psikolojik yıldırma davranışlarının çeşitli değişkenlere
göre (cinsiyet, yaş, medeni durum, kıdem, okuldaki görev süresi, eğitim durumu)
farklılaşmasına bakılmıştır. Çalışma Batman ve İstanbul İllerinde bulunan ilkokul ve
ortaokullar da görev yapmakta olan 361 öğretmenle yürütülmüştür. Verileri toplamak amacı ile
kişisel bilgi formu, örgüt iklimi ölçeği (Yahyagil,2003;Litwin and Stringer;1996) ve psikolojik
yıldırma ölçeği (Einarsen and Helge,2004) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS programı ile
çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, çalışanların örgütsel iklim algısı ile işyerinde
psikolojik yıldırma oluşumu arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır.